Foto: Grok (AI) 

Terwijl burgers zich druk maakten om allerlei misstanden, werkte het establishment op de achtergrond aan een gevaarlijke machtsgreep: controle op informatie. En hun belangrijkste tegenslag was dat Elon Musk Twitter bevrijdde en onderzoeksjournalisten de kans gaf om die machtsgreep aan het licht te brengen. In de VS lijkt het tij gekeerd te zijn, maar wat gaat er in Europa gebeuren? De establishment media kiezen de kant van het censuurnetwerk.

 

Hoe bent u bij dit artikel terecht gekomen? Grote kans dat u het hebt gevonden via X, voorheen Twitter. Hoe komt u verder aan uw nieuws? Voor hoe langer hoe meer mensen geldt: via internet. Natuurlijk volgen velen (ook) nog de oude media – kranten, tijdschriften, radio en televisie – maar internet wint steeds meer terrein.

Strijd tegen desinformatie

Al jaren worden burgers gewaarschuwd voor alle desinformatie op internet – en die is ook zeker aanwezig – maar het is duidelijk dat achter deze waarschuwingen niet alleen nobele motieven zitten. Wie erin slaagt controle te hebben over de informatiestromen, kan de publieke opinie sturen. En de steun van het grote publiek betekent een rechtstreekse toegang tot de macht.

In het ideale geval zouden de media de macht moeten controleren; in de praktijk weet de macht vaak de media te controleren. Dit geldt zeker voor de oude media, waarvan het grootste deel op een ongezonde manier verweven is met het establishment, en alleen over de ‘juiste’ onderwerpen – zoals klimaat, racisme, LHBTIQ+ – opstandige geluiden laat horen. Alleen al de voorkeursbehandeling die deze ‘rebellen’ krijgen, zegt genoeg.

De komst van internet maakte dat ons establishment minder controle op de informatiestromen had. De ‘verkeerde’ opstandige geluiden – zoals over stikstof, corona, immigratie – kregen meer aandacht dan de gevestigde orde leuk vond. Inmiddels is de ‘strijd tegen desinformatie’ een belangrijk beleidsterrein geworden. Deze strijd spitste zich toe in de VS waar de grote sociale media platforms hun basis hebben.

Censuurnetwerk

We zouden waarschijnlijk nooit te weten zijn gekomen hoe de Amerikaanse overheid de sociale media onder druk zette, als niet een eigenwijze miljardair een spaak in het wiel had gestoken. Elon Musk kocht Twitter en gaf journalisten toegang tot de archieven. Onze oude media hebben slecht verslag gedaan van de TwitterFiles, maar de impact van deze onthullingen was enorm. Musk doorbrak de opbouw van een censuurnetwerk.

Dit censuurnetwerk is geen verzinsel van complotdenkers, het bestaan ervan is inmiddels ook bevestigd door uitlatingen van onder anderen Mark Zuckerberg, de topman van FaceBook.

In augustus 2024 stuurde hij een schokkende brief aan het Republikeinse congreslid Jim Jordan, waarin hij vertelde hoe Facebook bezweken was onder druk vanuit de Amerikaanse overheid. Hij noemde met name de afgedwongen censuur over de mogelijke corruptie van Joe Biden – die ongetwijfeld de presidentsverkiezingen van 2020 beïnvloed heeft – en de censuur in coronatijd.

Wie roept dat de censuur over de corruptie van Biden plaatsvond tijdens de regering van Trump, en dat ‘dus’ Trump achter deze censuur zat, begrijpt niet hoe macht achter de schermen werkt. Wie dat toch volhoudt mag zich bovendien afvragen waarom Trump zichzelf zou hebben willen benadelen. In onderstaande tweet de hoofdpunten en de screenshots van de volledige brief van Zuckerberg.

President Trump heeft veel last gehad van de tegenwerking van het Amerikaanse establishment, en het is dan ook geen wonder dat hij dit censuurnetwerk keihard wil aanpakken. Dat sluit ook goed aan bij de grote waarde die Amerikanen traditiegetrouw toekennen aan de vrijheid van meningsuiting. In Europa zijn we gewend aan veel meer beperkingen van die vrijheid, zelfs omwille van rekbare begrippen zoals fatsoen.

Brazilië

Wij beseffen vaak te weinig hoe cruciaal deze vrijheid is. We maken ons druk om allerlei zaken, maar zonder vrijheid van informatie weten we niet eens wat er fout gaat, en zonder vrijheid van meningsuiting kunnen we geen steun voor verandering verwerven. Vraag u even af wat het zou betekenen voor de zaken die u belangrijk vindt als de EU erin zou slagen om X onder controle te krijgen. En denk niet dat die mogelijkheid vergezocht is: in Brazilië gebeurde dit al.

Alexandre de Moraes, lid van het Braziliaanse Hooggerechtshof, wilde al voor de overname door Musk Twitter dwingen tot censuur en tot het prijsgeven van persoonlijke gegevens van gebruikers. De Moraes had hierbij vooral aanhangers van Jair Bolsonaro – destijds president van Brazilië – op het oog; hij misbruikte dus zijn macht voor politieke oorlogvoering. Dit liep zelfs uit op strafrechtelijke vervolging van de juridische adviseur van Twitter in Brazilië.

Dit machtsmisbruik werd blootgelegd in de TwitterFiles, en de strijd van De Moraes tegen Twitter – inmiddels X – verhevigde. In augustus 2024 werd X verboden in Brazilië, en twitteraars die via VPN (Virtual Private Network) dit verbod omzeilden, konden een hoge boete verwachten. Musk had meer aan zijn hoofd, en gaf in oktober toe aan de eisen van De Moraes: censuur, boetes, en vervanging van de vertegenwoordiger van X in Brazilië.

Brussel erger dan de VS

Hieruit blijkt dat voor Elon Musk de vrijheid van X in de VS prioriteit heeft, en dus niet in de rest van de wereld. Wat betekent dit voor ons in Europa? Brussel voert al langer oorlog tegen de vrijheid op internet. In november 2022 werd Musk al gewaarschuwd dat hij moet voldoen aan een heel pakket eisen van de Digital Services Act (DSA). Het vertrek van de felste strijder – EU-commissaris Thierry Breton – zal daar weinig aan veranderen.

In de VS zal het Global Engagement Center (GEC) dat betrapt werd op spionage op Amerikaanse burgers, binnenkort wel opgeheven worden. Trump gaat een verbod uitvaardigen op federale bemoeienis met de vrijheid van meningsuiting op internet, waarmee hij ook de FBI bedoelt die sociale media in een verstikkende greep kreeg. Al deze zaken kwamen aan het licht door de TwitterFiles.

In Europa is griezelig veel steun voor censuur en beïnvloeding van de media onder het mom van de strijd tegen desinformatie. Het is een feodale mentaliteit waarbij mensen ervan uitgaan dat de ‘boven ons gestelden’ het wel beter zullen weten. Dit kuddegedrag bij een groot deel van de samenleving maakt het de machthebbers wel erg makkelijk om de informatiestromen onder controle te krijgen.

X-odus

Dit slaafse gedrag zien we ook bij de dramatische ‘vertrekkers’ van X. Deze mensen vertrekken niet – zoals eerder de vertrekkers naar Gab en Parler – omdat ze zelf verbannen of gecensureerd zijn. Nee, ze vertrekken omdat ze het niet verdragen dat anderen niet gecensureerd worden. In 2022 vertrokken ze luidruchtig naar Mastodon, en tegenwoordig lijkt BlueSky nogal in te zijn.

Nu kunnen we nog lachen om het pathetische vertrek van clubs als Pro Rail: “We kiezen voor een vertrek van X omdat we niet willen bijdragen aan een platform waar haatdragende content en nepnieuws ongecontroleerd rondgestuurd wordt.” En wat te denken van de Technische Universiteit Eindhoven, die klaagt dat “X no longer aligns with our core values.”

Maar beschamend is het vertrek van allerlei media en journalistieke organisaties die deugdzaam laten weten dat zij veel te fijnbesnaard zijn om nog op ‘dat platform van Elon Musk’ te kunnen functioneren. De European Federation of Journalists vond het niet langer ethisch verantwoord om deel te nemen aan deze machine of disinformation and propaganda…

Journalisten

Het verhaaltje dat deze ‘journalisten’ hierbij leverden is veelzeggend. In dat verhaaltje niet alleen een opsomming van alle media die van X vertrekken – kijk ons eens een grote kudde zijn! – maar ook de nodige propaganda en desinformatie, precies wat ze X verwijten.

Het classificeren van de samenwerking tussen Musk en Trump als ‘bedreiging voor de democratie’ is opgewarmde verkiezingspropaganda. Vooral als je bedenkt dat deze journalistenclub de samenwerking tussen Soros en Kamala Harris geen enkel probleem vindt.

In de volgende alinea staat een citaat dat wordt toegeschreven aan Elon Musk: “Legacy media is dead.” Musk zou dit gezegd kunnen hebben, maar die uitspraak is niet te vinden. Erger is wat EFJ-president Maja Sever hier volgens dit stuk van maakte: “We cannot continue to participate in feeding the social network of a man who proclaims the death of the media and therefore of journalists.”

Deze president van een vereniging van journalisten legde Musk dus iets in de mond wat hij vermoedelijk nooit gezegd heeft, en ging dat vervolgens hineininterpretieren tot iets wat Musk zeker niet zou zeggen. En direct daarop volgend beweerde zij dat X het favoriete platform is geworden voor complottheorieën, racisme, extreemrechtse ideeën en vrouwenhatende retoriek.

De afsluiting met het ophemelen van de eigen ‘humanitaire’ waarden is bepaald niet geloofwaardig na deze vertoning. En dit dus van een vereniging waar honderdduizenden Europese journalisten bij aangesloten zijn, waaronder onze eigen NVJ (Nederlandse Vereniging van Journalisten).

Geen tegenspraak

Het grote probleem van dergelijke media is dat ze de mond vol hebben van alle desinformatie die op X te vinden zou zijn, maar zelf om de haverklap desinformatie verspreiden. Regelmatig verschijnen op X factcheckdraadjes waarin twitteraars dit aantonen.

De hoopvolle artikelen over de dood van X – blijkbaar mag dat wel gezegd worden – lijken vooral een dekmantel voor journalisten om die nare plek te kunnen verlaten waar ze tegengas krijgen. Is dat werkelijk de mentaliteit van de media anno 2024? Ooit de waakhond van de democratie, nu eerder het schoothondje van de macht.

Censuur is de droom van dictators

Juist journalisten zouden moeten beseffen hoe belangrijk het vrije debat is. Maar in hun drang om hun eigen positie te beschermen, zijn ze degenen van dienst die niets geven om waarheid, om vrije informatie en vrijheid van meningsuiting.

Elk volk krijgt de regering die het verdient. Als de media hun plicht verzaken, en burgers niet opstaan tegen de totalitaire neigingen van de EU-potentaten die onze vrijheid van meningsuiting ondermijnen, krijgen Europeanen de dictatuur die ze verdienen.

Als er één gouden regel is voor het behoud van de democratie, is het wel dat de controle op informatie nooit in handen mag zijn van de macht.

 

U kunt Maaike van Charante steunen via repelsteeltje.backme.org

Op de hoogte blijven van nieuwe artikelen? Volg Maaike op Twitter.