Foto door Anthony Quintano, CC BY 2.0.

Wie de oude media volgt, zou denken dat de nieuwe koers van Zuckerberg en Musk een aanval is op de democratie en de vrijheid van meningsuiting. Dat is de omgekeerde wereld. Mark Zuckerberg (topman van Facebook, Instagram en Threads) en Elon Musk (topman van X) komen juist in opstand tegen de totalitaire neigingen van de oude gevestigde orde.

Sinds Mark Zuckerberg bekend maakte dat hij net zo’n moderatiebeleid gaat hanteren als Elon Musk, is de paniek groot. Bij wie? Bij degenen die tot voor kort zowel de oude als de nieuwe media onder controle dachten te hebben. Dat zijn dus de gevestigde orde en de zichzelf progressief noemende politici, activisten, journalisten en hun medestanders.

De term progressief wringt hier behoorlijk, want de betekenis hiervan – vooruitstrevend, op zoek naar vernieuwing en verandering – is in feite al lang niet meer van toepassing op degenen die zichzelf met dit etiket tooien. In feite zijn zij conservatief. Zij willen behouden wat zij veroverd hebben, namelijk het overwicht in het publieke debat en allerlei sleutelposten in onze maatschappij.

Oproep aan de overheid

Vorige maand schreef ik al hoe sommigen luidruchtig vertrekken van X, kennelijk in de hoop daarmee ook anderen tot een vertrek te bewegen. Nu kwam er zelfs een oproep van vijf internetorganisaties aan de Nederlandse overheid: Vertrek van de sociale media van Big Tech!

Zoals u al vermoedde zijn al deze organisaties ‘links en/of progressief’ en in sommige gevallen zijn ze onderdeel van elkaar. Wat hun nut voor het algemeen belang is – sommigen hebben ANBI-status – is mij niet duidelijk. Bits of Freedom, De Goede Zaak, Public Spaces, Setup, en Waag Futurelab zijn vooral lobbyclubs die innig verstrengeld zijn met links-progressieve netwerken. Ze promoten het gedachtengoed van partijen als GroenLinks, PvdA, Volt, en vooral D66.

Aardig detail: de meest prominente club van dit vijftal – Bits of Freedom – krijgt donaties van Open Society Foundations van George Soros. Bemoeienis van Soros deugt natuurlijk, terwijl bemoeienis van Musk uit den boze is. Een andere ANBI-club – Waag FutureLab – is zo vaag over de herkomst van de donaties dat dit mij in strijd lijkt met de ANBI-regels. In elk geval weten al deze organisaties de subsidiepotten goed te vinden.

Hun oproep kreeg buitensporig veel aandacht in de mainstream media, want deze mensen zijn troetelrebellen van de gevestigde orde. Helaas kregen ze in diezelfde media dus ook weinig tegenspraak. Feiten en debat zijn kennelijk niet zo ‘links en progressief’ tegenwoordig. Hieronder een fragment van Nieuwsuur waarin deze clubs ruim baan kregen.

Desinformatie

Het was allemaal weer vermoeiend eenzijdig. Alle geïnterviewden vonden dat haat en desinformatie regeren op X, en binnenkort ook op Facebook. Een typerende uitspraak van burgemeester Sjors Fröhlich (die nog op X wil blijven): “Als allerlei partijen – als gemeentes, burgemeesters, maar ook nieuwspartijen als de NOS of RTL – van Twitter af zouden gaan, dan heeft de desinformatie gewonnen.”

Het zou hilarisch zijn als het niet zo droevig was. Volgens iemand als Fröhlich komt de juiste informatie van het establishment en de ‘nette’ media, en degenen die daar kritisch over zijn, die verspreiden desinformatie. Het is de arrogantie van de gevestigde orde die ongestraft desinformatie kan verspreiden en ‘factcheckers’ in kan zetten om critici daarvan te beschuldigen.

Sander van der Waal

Het was wel grappig dat Sander van der Waal van één van de klagende organisaties – Waag FutureLab – dit meteen even kwam illustreren door… desinformatie te verspreiden. Quote van deze Sander vanaf de vierde minuut in bovenstaand fragment:

“Op Facebook en Instagram is nu het beleid veranderd door Zuckerberg. (…) Dan gaat het bijvoorbeeld over dat je nog steeds niet mensen mag uitschelden dat ze dom zijn, maar in het beleid staat dat je daar een uitzondering voor mag maken als het vrouwen betreft. Of als het homo’s betreft. En dat vind ik echt heel schokkend.”

Dit leek mij ook wel schokkend, dus ging ik eens kijken wat ervan waar was. In de richtlijnen van Meta – het bedrijf van Zuckerberg waar Facebook, Instagram en Threads onder vallen – was de uitspraak van Sander niet terug te vinden. Wel zag ik een artikel bij de Volkskrant: Nieuw beleid Instagram en Facebook: vrouwen ‘voorwerpen’ en homo’s ‘mentaal ziek’ noemen mag voortaan.

Genderdysforie

Stond dat dan wel in de richtlijnen? Welnee. Even letterlijk het citaat over homo’s waar de Volkskrant naar verwijst: We staan beschuldigingen van geestesziekte of abnormaliteit toe als ze gebaseerd zijn op gender of seksuele geaardheid, gezien het politieke en religieuze discours over transgenderisme en homoseksualiteit en het algemene niet-serieuze gebruik van woorden als ‘raar’.

Betekent dit nu dat homo’s voortaan mentaal ziek genoemd mogen worden? Of exclusief dom, zoals Van der Waal beweerde? Nee. Dit gaat over de discussie rondom genderdysforie – tot 2018 nog officieel een psychische stoornis – en over alle misstanden daaromheen. Meta wil de discussie daarover niet (meer) lamleggen door censuur, en biedt dus weer ruimte om hierover van gedachten te wisselen.

Huishoudelijke voorwerpen

Fascinerend was de bewering van de Volkskrant – ook terug te vinden bij GeenStijl – dat vrouwen nu huishoudelijke voorwerpen genoemd zouden mogen worden. Misschien was dat wat Van der Waal met exclusief schelden op vrouwen bedoelde, maar in de richtlijnen van Meta was hierover niets te vinden. Waar kwam dit verhaal vandaan? Wat blijkt: het gaat om een irrelevante wijziging.

In 2019 werd in de Meta-richtlijnen officieel verboden om vrouwen aan te duiden als huishoudelijke objecten. Nu vindt men dat verbod blijkbaar overbodig en is het geschrapt. Het is dus niet ineens toegestaan, het is niet langer expliciet verboden. Net zoals veel andere zaken ook niet expliciet verboden zijn, zoals Laurens Dassen een sprinkhaan noemen, of Jan Paternotte een konijn.

De bewering van Sander van der Waal dat in de richtlijnen zou staan dat je mensen niet meer voor dom uit mag schelden ‘behalve als het vrouwen of homo’s betreft’ is dus gewoon onzin. En de Volkskrant heeft selectief geciteerd en vermoedelijk klakkeloos een bericht van CNN overgeschreven. Volgens de normen van Sander en de Volkskrant mag dit vast wel desinformatie heten.

Balans

Deze desinformatie over de nieuwe richtlijnen is typerend, en dat geldt nog meer voor wat Lotje Beek van Bits of Freedom bij Nieuwsuur zei. “De vrijheid van meningsuiting is ook superbelangrijk. MAAR dan moet wel iedereen even hard te horen zijn. Maar op dit moment geeft Elon Musk bijvoorbeeld heel erg een luidspreker op X aan Trump en zijn aanhangers. En dat is niet hoe een publiek debat zou moeten worden gevoerd.”

Wie Lotje gelooft – en helaas schijnt dat een groot deel van Nederland te zijn – denkt dat X een echokamer is geworden waar alleen nog Trump en zijn sympathisanten te vinden zijn. Niets is minder waar. Zie onderstaande screenshot van een video van CNN – de hele video in de quotetweet – waarin wordt uitgelegd dat X ooit een anti-Trump echokamer was, maar nu keurig in balans is.

Links bolwerk

Twitter was een links bolwerk, en dat gold voor meer sociale media platforms. Om met Lotje Beek te spreken: dat is niet hoe een publiek debat zou moeten worden gevoerd. Het was zeker niet een situatie waarin iedereen even hard te horen was. Veel sociale media waren in feite een echokamer waarin – net als in veel oude media – de links progressieve mening overmatig hard te horen was.

Degenen die verongelijkt van X naar Mastodon en Bluesky vertrekken, doen dat dan ook niet omdat ze in de minderheid zijn, of omdat ze gecensureerd worden. Ze vertrekken omdat ze in de meerderheid willen zijn. Omdat ze willen dat degenen waar zij het niet mee eens zijn gecensureerd worden. De termen ‘haat en desinformatie’ zijn vooral excuses om deze censuur te rechtvaardigen.

Het komt erop neer dat deze mensen de vrijheid van meningsuiting ‘superbelangrijk’ vinden, maar daar net als Lotje een groot MAAR achter zetten. En dat is niet het ‘maar’ dat zij ervan maakt, dat is het ‘maar’ waarop volgt dat alleen de eigen vrijheid van meningsuiting superbelangrijk is. En waarin de vrijheid van andersdenkenden ondergeschikt is aan hun ‘recht’ om geen andere meningen te horen.

Neutraliteit

Vanuit diezelfde kringen komt het geweeklaag over het ontslag van de factcheckers van Facebook. Men wekt de indruk dat deze factcheckers neutrale integere lieden waren zonder politieke voorkeuren; onafhankelijke scheidsrechters die zich slechts bekommerden om de feiten. Persoonlijk ben ik geneigd deze weergave van de werkelijkheid als desinformatie te bestempelen.

In onderstaande twitterdraad gaf de conservatieve Brendan Carr achtergrondinformatie over de Raad van Toezicht die Facebook begin 2020 aanstelde. Van alle leden toonde hij met hun eigen uitspraken aan dat ze fanatieke Trumphaters waren. Wat denkt u dat dit voor effect had op het beleid van Facebook? Het was niet voor niets dat Zuckerberg sprak over censuur.

Het echte gevaar

Iedereen die werkelijk de democratie en de vrijheid van meningsuiting een warm hart toedraagt, zou blij moeten zijn met de nieuwe koers van Musk en Zuckerberg. Wie denkt dat Zuckerberg overdreef in onderstaande video toen hij sprak over een ‘global trend’ naar censuur, raad ik aan mijn artikel van vorige maand nog eens te lezen over de acties van de EU en Brazilië in die richting.

Voor degenen die eens echt uitgebreid van Zuckerberg willen horen hoe dictatoriaal de ‘links progressieve’ vertegenwoordigers van de regering Biden zich gedroegen tegenover Facebook, raad ik zijn gesprek van bijna drie uur met Joe Rogan aan. Zuckerberg is geen held van de vrijheid van meningsuiting, maar hij trekt nu tenminste de juiste conclusies.

Elon Musk heeft democratie en vrijheid van meningsuiting een grote dienst bewezen door X te bevrijden uit de klauwen van de censuurliefhebbers. Dat wil niet zeggen dat al zijn uitspraken over Europese politiek nu de heilige waarheid zijn, maar wel dat hij terecht de totalitaire neigingen van het ‘links progressieve’ establishment aanklaagt.

Het echte gevaar voor onze democratie en vrijheid komt tegenwoordig van dit establishment.

 

U kunt Maaike van Charante steunen via repelsteeltje.backme.org

Op de hoogte blijven van nieuwe artikelen? Volg Maaike op Twitter.