Titelfoto door khamenei.ir, CC BY 4.0.

Nieuwsuur deed verslag van de acties van Israël tegen Hezbollah, en had na een redelijk eerste deel Midden-Oosten-expert Erwin van Veen ingehuurd om de kijkers de ‘juiste’ mening bij te brengen. Daarvoor moest Hezbollah witgewassen worden en Israël zwart gemaakt, en het is nuttig om eens te kijken hoe Erwin dat aanpakte. Een gewaarschuwd mens telt voor twee.

Israël heeft vorige week veel bewondering geoogst met spectaculaire acties tegen terreurbeweging Hezbollah. Bijna vergeten sympathieën kwamen in Nederland onder het stof vandaan; ineens was er weer even die glans van het kleine slimme landje dat de grote bullebak weet te raken: David tegen Goliath.

Hoe sommige Palestina activisten ook probeerden de aandacht te vestigen op de paar burgers die helaas ook getroffen waren, de berichten van Hezbollah zelf waren duidelijk. Met deze actie had Israël honderden terroristen uitgeschakeld, en nauwelijks burgerslachtoffers gemaakt.

Rolverdeling

Dit verhaal past niet in het favoriete narratief van veel van onze media, waarin Israël steevast de schurkenstaat is en westerse landen moreel verplicht zijn om druk op Israël uit te oefenen. De Midden-Oosten-deskundigen die in deze media aan het woord komen, pleiten vrijwel nooit voor druk op Iran, Hamas, Hezbollah of de Houthi’s.

En wanneer een narratief eenmaal gevestigd is, wijken media daar blijkbaar niet graag vanaf. De uitzending van Nieuwsuur van maandag 23 september was kenmerkend voor de worsteling om het narratief weer de ‘juiste’ kant op te draaien. Het is de moeite waard om eens te kijken hoe deze manipulatie van het nieuws in zijn werk gaat.

Feiten

De uitzending startte met een feitelijke weergave van de situatie. Na verslaggeving van de aanvallen op Zuid-Libanon en de daardoor ontstane chaos legde correspondente Daisy Mohr uit dat de slagkracht van Hezbollah wel is aangetast, maar dat de beweging nog lang niet verslagen is. Daarna schakelde het verslag over naar Israël waar burgers dekking zoeken voor de raketten van Hezbollah.

De Israëlische expert Eithan Shamir mocht vertellen over de eindeloze raketbeschietingen vanuit Libanon op burgerdoelen in Israël die op 7 oktober 2023 al begonnen. Dat wil niet zeggen dat het verhaal compleet was: Nieuwsuur liet bijvoorbeeld weg dat er al tientallen burgerdoden vielen door die raketaanvallen, waaronder de twaalf kinderen van Majdal Shams.

Netanyahu kwam in beeld die zich richtte tot de Libanese bevolking. Hij zei dat Israël niet met hen in oorlog is, maar met Hezbollah, en hij raadde hen aan om zichzelf in veiligheid te brengen omdat Israël nu al het wapentuig van Hezbollah gaat vernietigen. Vervolgens kwamen nog wat beelden van Hezbollah en de toevoeging dat de EU de ‘militaire tak’ als een terroristische organisatie beschouwt.

Eithan Shamir mocht nog toelichten hoe sterk en gevaarlijk Hezbollah is, en dat Iran achter deze terreurgroep zit. Daarna vertelde verslaggever Sander van Hoorn dat de Israëlische bevolking blij is met de acties tegen Hezbollah, en vol bewondering voor de Mossad en de IDF.

Tegengeluid

Hiermee waren we op twee derde van de uitzending, en was het tijd voor de duiding. Midden-Oosten-expert Erwin van Veen (Clingendael) trad aan. Zijn allereerste stelling: Hezbollah zit nog steeds niet te wachten op een grootschalig conflict. Dat kan zo zijn, maar Van Veen vertelde niet wat het doel van Hezbollah is – de vernietiging van Israël – en zette Hezbollah daarmee direct al neer als de niet-agressieve partij.

Van Veen ging zelfs zover om te suggereren dat Hezbollah en Iran(!) puur verdedigend optreden. ‘Je kunt verwachten dat dan – afhankelijk van hoezeer Hezbollah in haar voortbestaan of haar militaire capaciteiten bedreigd wordt – Iran een gestage strategie van escalatie kan volgen…’

Ziet u hoe ineens terreurbeweging Hezbollah ‘in haar voortbestaan bedreigd wordt’ in plaats van democratische rechtsstaat Israël? Ziet u hoe Hezbollah slachtoffer wordt, en Israël de agressor?

Van Veen weet heel goed hoe uitgebreid het terreurnetwerk van Iran in het Midden-Oosten is – hij somde alle afdelingen op om het risico van escalatie te benadrukken – maar hij benoemde geen moment dat dit terreurnetwerk een destabiliserende factor in deze regio is. Nee, je zou uit zijn woorden kunnen opmaken dat het destabiliserend zou zijn als Hezbollah ‘in haar voortbestaan’ bedreigd wordt.

Israël beschuldigen

Vervolgens kwam hij met zijn vaste strategie: Israël verdacht maken. Het kan namelijk niet zo zijn dat Israël puur zijn burgers verdedigt tegen talloze vijanden die het land willen vernietigen, nee, we moeten de zaken van de ‘juiste’ kant bekijken. Dus nadat Erwin het onvermijdelijke eerste motief – zelfverdediging – genoemd had, haalde hij de vertrouwde verdachtmakingen van stal.

In zijn eigen woorden: ‘Dan heb je nog het belang van minister president Netanyahu die zijn coalitie bij elkaar wil houden en dat vereist het voortzetten van het conflict. (…) En op het moment dat die de coalitie opblazen, dan staat Netanyahu op straat en zal hij waarschijnlijk ook vervolgd worden.’

Netanyahu probeert niet om zijn land te beschermen tegen terroristen, welnee, hij is een crimineel die niet de gevangenis in wil en daarom oorlog blijft voeren. Daarna memoreerde Van Veen nog even dat er extremisten in de coalitie van Netanyahu zitten – waarvan sommigen de Groot-Israëlgedachte aanhangen – en het plaatje was compleet. Israël is de agressor.

Suggestief

Wil dat zeggen dat Netanyahu en sommige van zijn kabinetsleden geen dubieuze motieven kunnen hebben? Natuurlijk kan dat. Bepaalde extremisten in deze regering zijn bijzonder onfris, en het is zeker mogelijk dat Netanyahu vanwege corruptie veroordeeld gaat worden, al lijken de meeste aanklachten te stranden wegens gebrek aan bewijs.

Maar Van Veen stelde dit mogelijke motief op gelijke hoogte met de noodzaak voor Israël om zich te verdedigen tegen meedogenloze terroristen. Ter vergelijking: het is moeilijk voorstelbaar dat een analist in Nieuwsuur het Oekraïnebeleid van de VS zou koppelen aan de verdenkingen die bestaan tegen president Biden over zijn mogelijke corruptie met betrekking tot Burisma.

Motieven Hezbollah

Hezbollah kreeg een heel andere behandeling. Van Veen noemde als hun eerste motief het steunen- laten zien van solidariteit met de Palestijnen, in het bijzonder in dit geval Hamas in Gaza, maar ook het Palestijnse volk. Dit motief klinkt nobel, maar hoe nobel is het om solidair te zijn met Hamas? Hamas voert een terreurbewind in Gaza en heeft gruwelijke oorlogsmisdaden begaan tegen Israël. Is dat niet relevant?

Daarna kwam Van Veen met het tweede motief van Hezbollah (vanaf 17.00) wat ik hier maar even helemaal citeer. De meest bizarre stukjes vetgedrukt.

En ten tweede natuurlijk nog het verdedigen van Libanon tegen Israëlische aanvallen. Daar zijn de Israëli’s sinds de jaren ’80 al mee bezig wanneer ze daar zin in hebben. Het luchtruim wordt veelvuldig geschonden, er wordt vaak gebombardeerd, en Hezbollah heeft zichzelf daar uitgeroepen tot een soort hoeder van de Libanese soevereiniteit.

Dit is zo’n verzameling gotspes dat ik er bijna geen woorden voor heb. Sinds wanneer is Hezbollah de verdediger van Libanon?! Hezbollah is eerder een onderdrukker die Libanon misbruikt als basis voor terroristische activiteiten. En dan die opmerking over Israëli’s die ‘al sinds de jaren ’80 aanvallen wanneer ze daar zin in hebben.’ Alsof Israël zich als een soort piraat gedraagt en naar willekeur anderen aanvalt!

Het komt erop neer dat Israël in de ogen van Erwin van Veen een schurkenstaat is, ook als het land zich verdedigt tegen terroristen. Omgekeerd, als terroristen uit zijn op de vernietiging van Israël hoeft dat motief niet eens genoemd te worden, en voorziet ‘Midden-Oosten-expert’ Erwin van Veen hen van nobele drijfveren. Zij zijn volgens hem de beschermers van… andere terroristen en degenen die zij onderdrukken.

Hezbollah in Zuid-Libanon

Erwin liet overigens ook weg dat Israël zich meerdere keren terugtrok uit Libanon op grond van verdragen, en dat die verdragen telkens weer geschonden werden. Zie ook het laatste verdrag van 2006 waarin werd afgesproken dat Hezbollah in ruil voor de terugtrekking van Israël geen gewapende aanwezigheid meer zou hebben in de strook ten zuiden van de Litani rivier.

Israël trok zich netjes terug en UNIFIL zou in samenwerking met het Libanese leger de grensstrook bewaken. Maar Hezbollah lapte de afspraken aan zijn laars en bouwde (niet gehinderd door UNIFIL) een geduchte aanvalsmacht op in het grensgebied.

Israël wil niet in Libanon zijn. Maar als het land vanuit Libanon aangevallen wordt, moet het uiteindelijk wel ingrijpen.

In het hoofd van Erwin van Veen hebben vijanden van Israël geen verantwoordelijkheid, Israël is altijd schuldig. Niet Iran, maar Israël is volgens hem verantwoordelijk voor het ontstaan van Hezbollah. Hij stelde dat Israël en de VS het leger van Libanon verzwakken zodat daar ruimte is voor Hezbollah om in te stappen. Dat Israël vecht om te overleven, kwam in zijn verhaal nergens voor.

Escalatie

En in Mariëlle Tweebeeke had hij een goede aangever die voortdurend op het risico van escalatie wees. Blijkbaar is de angst niet dat Hezbollah verder gaat met de terreur, maar dat Israël in de tegenaanval gaat. Wat ook wel blijkt uit het gebrek aan verslaggeving over al die raketaanvallen, en de overmaat aan aandacht nu Israël terugslaat.

Erwin antwoordde dan ook niet dat een snelle nederlaag van Hezbollah het beste zou zijn. Nee, volgens hem was de kans groot dat Iran zich hiermee ging bemoeien… Zucht. Iran bemoeit zich hier al lang mee, via Hamas, Hezbollah en de Houthi’s, maar dat paste niet in het narratief. Vervolgens was het hele verhaal erop gericht dat Israël gestopt moet worden.

Van Veen hoopte op de Amerikanen, maar als die Israël niet zouden stoppen, zag hij graag een coalitie van landen. Zoals hij het uitdrukte: om te zeggen van: moet je luisteren, hè, Gaza dat is al één tragedie, voeg daar niet de tragedie Libanon aan toe, want dan gaat de hele regio in vlammen op. Dat Israël de aangevallen partij is en dat er nog altijd gijzelaars in Gaza gevangen zitten, dat vindt Erwin blijkbaar een stuk minder tragisch.

Context

Het zal u niet verbazen dat Van Veen de gijzelaars niet een keer noemde, terwijl hij meerdere keren over Gaza sprak. Ook de gruwelijke slachtpartij van 7 oktober vorig jaar kwam in zijn verhaal niet voor. Voor iemand die op 7 oktober direct over context begon – we moesten begrijpen waarom Hamas aanviel – gaf hij opvallend weinig context nu Israël zich verdedigt.

Mocht Nieuwsuur binnenkort nog eens uitzendingen van plan zijn over desinformatie, het slinkende vertrouwen in de media, of het raadsel van de afnemende sympathie voor Israël, dan loont het misschien om eens in de spiegel te kijken.

Schrik niet van wie er terugkijkt.

 

U kunt Maaike van Charante steunen via repelsteeltje.backme.org

Op de hoogte blijven van nieuwe artikelen? Volg Maaike op Twitter.